Okres bycia nastolatkiem jest dla wielu ludzi jednym z trudniejszych momentów w życiu. Ilość pojawiających się zmian zachodzących w ciele, psychice oraz relacjach społecznych może być przytłaczająca. Wszystko staje się trudne i skomplikowane. W głowie pojawiają się pytania, takie jak:
- Kim jestem?
- Dlaczego się tak zachowuję?
- W jaki sposób pokazywać się znajomym?
- Kim nie jestem?
Młody człowiek metodą prób i błędów próbuje stworzyć poczucie własnej tożsamości osobistej, kulturowej, jak i społecznej. Intensywne przemiany współwystępują z niepokojem oraz zagubieniem. Rzeczywistość wymyka się spod kontroli, przy czym nastolatek z jednej strony nie panuje nad swoimi intensywnymi emocjami oraz ciałem, przechodzącym diametralną przemianę.
Nagle wyskakuje pryszcz na czole, mama denerwuje się na gorsze oceny w szkole, a przyjaciel przestaje odpowiadać na wiadomości. Drobne kłopoty rosną do rangi problemów pełnych złości i chęci płaczu w poduszkę. Są to niezwykle trudne momenty, kiedy tak bardzo nastolatek pragnie być z jednej strony sobą, a jednocześnie szuka aprobaty rówieśników. Na dodatek, wielkimi krokami przychodzi pora na pierwsze, poważne decyzje.
Trzeba zdecydować do jakiej szkoły średniej pójść oraz wybrać profil klasy, który stanowi wprowadzenie do dalszej ścieżki edukacyjnej, jak i zawodowej. Pojawiają się tysiące pytań, na które młody człowiek kompletnie nie zna odpowiedzi. Czuje się samotny i zagubiony, nie wie czego pragnie, ani co chce robić w przyszłości. Potrzebuje wsparcia rodziców i otoczenia, bo jak można samemu podjąć decyzję o swojej ścieżce życiowej, jeśli wszystko wydaje się być tak bardzo skomplikowane?
Pierwsze kroki w poznawaniu swojej osobowości
Człowiek stanowi fascynującą układankę psychologiczną, gdzie każdy z puzzli wpływa na jego zachowanie w najróżniejszych momentach życiowych. Osobowość symbolizuje indywidualny sposób podejmowania decyzji, rozumienia świata, przy czym jest względnie stała, trwająca przez całe życie. Czas dojrzewania przypada na niezwykle dynamiczny rozwój psychiczny nastolatka, który poznaje nowego siebie, jednocześnie trochę onieśmielonego dynamicznymi zmianami, jak i podekscytowanego otwierającym się rozdziałem życiowym.
Zagubiony nastolatek bardzo potrzebuje wsparcia i cierpliwości rodziców. Umiejętne wprowadzenie dziecka w nieznaną i egzotyczną dorosłość jest procesem stopniowym, czasami nawet powolnym. To jednak nie czas jest tutaj najważniejszy, tylko harmonijny rozwój psychiczny młodego człowieka. Z jednej strony zbyt nagłe rzucenie na głęboką wodę budzi przerażenie i prowokuje kłótnie, z kolei trzymanie dziecka pod kloszem nie umożliwi mu zdrowego samorozwoju. Kluczem do sukcesu jest poczucie bezpieczeństwa, ciepło domu rodzinnego oraz możliwość porozmawiania “o wszystkim”. W takich stabilnych warunkach, młody człowiek ma odpowiednie środowisko do poznania samego siebie, swojej osobowości.
Dużą pomocą może być także wykorzystanie psychologii w celu odpowiedzi na najważniejsze pytania i do poznania samego siebie. Do takich zadań stworzyliśmy PERSO.IN®️. Jak to wygląda w praktyce?
Tomek jest trzynastoletnim chłopcem, który w czasie lekcji bardzo często podejmuje dyskusje na najróżniejsze tematy. Wyprawa Kolumba, ustrój polityczny Chin czy żywot pantofelka – wydaje się, że wszystko go interesuje. Podczas przerwy chłopak woli zaszyć się w miejscu, gdzie może w ciszy odpocząć i nabrać sił przed kolejną lekcją. Nie wszyscy jego koledzy to rozumieją – czemu nie spędza z nimi czasu, śmiejąc się i wygłupiając na korytarzu?
Dzieje się tak, ponieważ Tomek jest osobą, która potrzebuje mniejszej stymulacji. Duża ilość bodźców może stanowić dla niego dyskomfort. Chłopak preferuje ciszę i spokój. Wiemy to dzięki jednej ze składowych skali Stimulators – Stymulatory (w psychologii: ekstrawersja).
Z kolei podskala z obszaru Experiences – Doświadczenia sugeruje, że Tomek jest osobą otwartą na nowe idee, chętnie poruszającą wszelkie tematy.
Dzięki posiadaniu wiedzy na temat funkcjonowania swojej osobowości Tomek ma konkretne informacje co przychodzi mu z łatwością, a czego powinien unikać. Informacje te mogą posłużyć mu jako ważna wskazówka przy wyborach dotyczących np. dalszej edukacji.
Co więcej, Tomek zaczyna budować obiektywny obraz siebie. Nie widzi się już jako odmieńca. Wie, że aby czuć się dobrze w towarzystwie innych, do grona swoich znajomych powinien zapraszać osoby ciekawe świata lub nieposzukające za wielu wrażeń. A najlepiej – spełniające obydwa kryteria. Z większą wyrozumiałością patrzy również na osoby o odmiennych preferencjach.
Warto zauważyć, że w zaprezentowanym przykładzie skupiamy się na dwóch składowych. W Raporcie Osobistym wyniki przedstawione są w pięciu skalach i trzydziestu podskalach. Poznanie ich wszystkich to duży zastrzyk wiedzy nie tylko dla nastolatka.
Okres dojrzewania jest jednym z trudniejszych momentów w życiu młodego człowieka. Poczucie niepokoju, przemieszane ze szkolnym stresem i złością na rodziców czy przyjaciół, stanowi mieszankę wybuchową. Skuteczną receptą jest rozwój samoświadomości nastolatka. Trudno jest bowiem podejmować pierwsze ważne decyzje i wybory bez odpowiedzi na najważniejsze pytanie – kim jestem?
Bibliografia:
Piotrowski, Konrad. 2014. Rozwój nastolatka. Wczesna faza dojrzewania.
Autorstwo: Aleksandra Potasińska, pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla