Diagnoza osobowości

Diagnoza osobowości

Często, kiedy słyszymy słowo “diagnoza”, pierwsze co przychodzi nam na myśl, to diagnoza wystawiona przez lekarza. Nasze skojarzenia skierowane są w stronę medycyny, ale czy jest to właściwy trop? Otóż termin diagnoza ma swój początek w naukach medycznych i pochodzi z języka greckiego, gdzie słowo “diagnosis” oznacza “rozpoznanie”. Diagnoza psychologiczna znalazła swój początek dużo później, bo w 1879 roku, kiedy w Europie powstało pierwsze laboratorium psychologiczne na Uniwersytecie Lipskim, którego twórcą był profesor Wilhelm Wundt.

Czym więc jest diagnoza osobowości? To kompleksowe badanie, które pozwala za pomocą takich narzędzi jak test, rozmowa, wywiad czy obserwacja zintegrować i ocenić sposób funkcjonowania osoby, która zgłasza się na badanie. Efektem diagnozy może być zrozumienie naszych zachowań, powodów, dla których postępujemy w określony sposób. Pozwala zrozumieć, na przykład dlaczego jednym osobom jest łatwiej nawiązywać kontakty z innymi, a innym ciężej. Uwzględnia uwarunkowania zachowań, pokazując czy mamy więcej cech neurotyka czy ekstrawertyka, czy lubimy pracować w grupie, czy nie. W istocie diagnoza to jedna z czynności wykonywanych przez praktykującego psychologa lub pedagoga.

Diagnoza osobowości

Diagnoza

Stosowana jest w celu lepszego poznania siebie, pozwala stworzyć profil osobowości osoby, która zgłasza się na badanie. Diagnozę wykorzystuje się również chcąc określić ścieżkę kariery lub w celu zweryfikowania na ile przyszli kandydaci są dopasowani do stanowiska pracy. Uogólniając, diagnoza osobowości pozwala w pewien sposób odpowiedzieć na często nurtujące nas pytanie “jaki jestem?”.

Dzięki takiej diagnozie jesteśmy w stanie dowiedzieć się o tym:

  • jakie mamy mocne strony, 
  • nad czym powinniśmy popracować, 
  • jakie są nasze predyspozycje, 
  • w jakim kierunku powinniśmy się rozwijać, 
  • w których zadaniach będziemy najefektywniejsi.

Jakie metody stosowane są w diagnozie osobowości?

  • Wywiad polega na przeprowadzeniu rozmowy między badaczem a klientem, gdzie poprzez zadawanie pytań próbuje się uzyskać jak najwięcej informacji. Wywiad można podzielić na ustrukturalizowany, częściowo ustrukturalizowany oraz swobodny. 
    • Wywiad ustrukturalizowany charakteryzuje się tym, że istnieje z góry ustalony schemat postępowania rozmowy. W trakcie nie można go modyfikować, poszczególne pytania oraz ich kolejność są wcześniej ustalone. Z góry przewidziane są również przykładowe kategorie odpowiedzi. Swoim schematem przypomina kwestionariusz tylko z tą zasadą, że psycholog czyta klientowi pytania, a następnie je koduje. 
    • Wywiad częściowo ustrukturalizowany można opisać jako taki, w którym z góry określono jego zasadniczy cel, ale osoba badana oraz badający mają swobodę formułowania swoich wypowiedzi. Rozmowa ma doprowadzić do celu, ale w jaki sposób się to odbędzie – to już zależy od rozmówców.
    • Natomiast podczas  wywiadu swobodnego diagnosta nie koduje odpowiedzi badanego, po prostu go słucha i pozostaje z nim w kontakcie.
  • Obserwacja polega na rejestrowaniu poszczególnych aspektów zachowania osoby badanej. Głównymi cechami obserwacji są: systematyczność prowadzenia, dyskrecja, dokładność i szczegółowość oraz zapisywanie zarejestrowanych zachowań. Często takim narzędziem posługują się psychoterapuci, psycholodzy pracujący z dziećmi oraz psycholodzy zajmujący się psychologią eksperymentalną.
  • Testy psychologiczne są najpopularniejszą i najbardziej rzetelną metodą w diagnozie osobowości. Psycholodzy korzystają z wielu kwestionariuszy osobowości, które bazują na różnych koncepcjach osobowości. Ale czy tylko psycholog może wystawić diagnozę? Otóż nie, przykładem może być nasz test PERSO.IN®️, którego mogą używać certyfikowani trenerzy, dzięki czemu badany może uzyskać informację zwrotną po badaniu. Więcej na ten temat można znaleźć w artykule na naszym blogu “Czy z testów psychologicznych mogą korzystać tylko psycholodzy?”.

Nie bój się psychologicznej diagnozy

Większość z nas odczuwa strach, kiedy spotyka się z czymś nieznanym. Jest to zjawisko zupełnie normalne, ponieważ nie wiemy co nas czeka, kogo spotkamy i wzbudza w nas to napięcie. Przykładem takiej sytuacji może być pierwsza diagnoza naszej osobowości. Często chcielibyśmy sięgnąć profesjonalnej pomocy, ale paraliżuje nas strach przed krytyką. Obawiamy się wyjść ze swojej strefy komfortu, otworzyć się przed drugą osobą. Nachodzą nas negatywne myśli, niepokoimy się, że ktoś inny dowie się jaką osobą jesteśmy i zacznie nas oceniać. Jest to naturalny stan, ponieważ spotkanie z diagnostą często oznacza wejście na nieznaną, obcą ziemię i niejednokrotnie wprowadza nas w stan niepokoju. Dlatego przed wizytą warto skonsultować ze specjalistą przebieg badania, ile będzie trwało, jaka metoda będzie zastosowana, dzięki temu na pewno poczujemy się spokojniejsi. 

Na badanie osobowości można zgłosić się samemu np. jeśli chcemy dowiedzieć się więcej o samym sobie lub skorzystać z diagnozy opłaconej przez firmę. Organizacje bardzo często wykorzystują raporty z diagnoz osobowości w procesach:

  • rekrutacyjnych (do wybrania najbardziej dopasowanych i efektywnych na danym stanowisku kandydatów),
  • rozwojowych (do współtworzenia ścieżki kariery pracownika),
  • onboardingu (do lepszego poznania nowego pracownika),
  • integracji zespołu (aby uzyskać wskazówki na temat komunikacji).

Oczywiście wyrażenie zgody na udział w badaniu zawsze leży po stronie badanego. Nie każdy musi chcieć poddać się diagnozie i należy to uszanować. Jednocześnie naszym zdaniem najczęściej pojawiające się obawy bywają wyolbrzymione. Zrozumienie, że nie ma dobrej i złej osobowości uwalnia nas z obaw pt. “dowiem się o sobie czegoś strasznego” albo “ktoś inny się tego dowie”. Pozwolenie innym, aby nas poznali długofalowo przynosi korzyści w postaci większej wyrozumiałości, lepszej współpracy, efektywniejszego doboru zadań oraz łatwiejszego porozumienia.

Diagnoza osobowości testem PERSO.IN®️

Badanie PERO.IN®️ jest szybkie i komfortowe. Odbywa się w pełni online i zajmuje około 20 minut. Polega na uzupełnieniu ankiety stworzonej przez psychologów i GOTOWE!

Obszary, jakie bada kwestionariusz to:

Po wypełnieniu kwestionariusza osobowości uzyskasz Raport Osobisty, który możesz skonsultować z wybranym trenerem. Z raportem możesz również zapoznać się samodzielnie, ale dzięki rozmowie z jednym z naszych specjalistów masz możliwość, by uzyskać odpowiedź na nurtujące Cię pytania. Trener rozwiewa Twoje wszelkie wątpliwości, dowiadujesz się w jakich obszarach najlepiej się odnajdujesz, uzyskujesz profesjonalne porady oraz wskazówki jak wzmacniać i rozwijać swoje mocne strony.

Bibliografia:

Diagnoza Psychologiczna. Pobrane z: www.psychomedic.pl
Stemplewska-Żakowicz, K.(2009). Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańsk: GWP.
Paluchowski, W. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Scholar.
Terapia Centrum- Badanie Osobowości. Pobrane z: www.terapiacentrum.pl/badanie-osobowosci
Szeląg-Jarosz, P. (2010). Psycholog: jak przebiega pierwsza wizyta? Psycholog a psychiatra i psychoterapeuta. Pobrane z: https://www.poradnikzdrowie.pl

Autorstwo: Weronika Jasikowska, pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla