Pamiętasz sytuacje, gdy próbowałeś kogoś przekonać do swojej racji, używając żelaznych argumentów, ale mimo wszystko nie udało Ci się osiągnąć zamierzonego rezultatu? Coś, co Tobie wydawało się oczywiste, dla drugiej strony wyglądało zupełnie inaczej. Uczucie, że są różni ludzie towarzyszyło nam prawdopodobnie od momentu kiedy zaczynaliśmy rozumieć otaczający nas świat. Pierwszą próbę opisania tych różnic – a zarazem punktów wspólnych – znamy już ze starożytności. Któż z nas nie słyszał o podziale na sangwiników, choleryków, flegmatyków i melancholików? Choć podział na te cztery typy okazał się być niedoskonały, wynika on z ważnej obserwacji. Ludzie nie są identyczni, a jednocześnie można ich podzielić na pewne grupy. Co sprawia, że się różnimy?
Cechy osobowości
Współcześnie wiemy już, że przyczyną wspomnianych wyżej różnic są względnie stałe cechy, które regulują nasze zachowanie. Ale prostymi słowami czym jest osobowość? To coś, co sprawia, że inaczej reagujemy na różne bodźce. Podczas gdy jedni są duszami towarzystwa, drudzy wolą stać z boku. Wszyscy znamy ludzi, którzy są pełni pomysłów, ale mają duży problem z ich realizacją. Tak samo jak utrzymujemy kontakty z osobami konsekwentnymi w działaniu w dzień w dzień, robiącymi dokładnie to samo, nie będąc przy tym znudzonymi. Te różnice mają głębokie podłoże psychobiologiczne i chodź zmiany w tych obszarach są możliwe, cechy te są względnie stałe.
Każdego dnia na podstawie naszych doświadczeń (na które duży wpływ ma nasza osobowość) wyrabiamy sobie przekonania, o tym jak funkcjonujemy i jacy jesteśmy oraz jak funkcjonuje świat wokół nas. Potem komunikujemy ten świat innym mówiąc im jaki on jest, opisując go i wchodząc z innymi w dialog na ten temat.
I tak oto sam będąc osobą uwielbiającą, gdy dużo się dzieje i nie mającą problemu, aby być w centrum uwagi – ba! nawet lubiącą mieć na sobie spojrzenia tłumu, próbujesz przekonać swojego spokojnego i obowiązkowego kolegę, aby wszedł z tobą na scenę na podsumowanie roku w firmie. Wiesz, że można na nim polegać. Znasz go też na tyle dobrze, iż zdajesz sobie sprawy, że woli być niezauważony, gdzieś na uboczu, z dala od światła reflektorów.
Słyszysz jedynie Nie ma mowy! Chodź będzie fajnie! Przekonujesz. Przecież byłeś tam wiele razy. Wiesz ile radości Ci to przynosi i chcesz się podzielić tym przeżyciem ze swoim kolegą. Twoje doświadczenia potwierdzają twoje przekonanie o tym, że “będzie fajnie”. Zapominasz jednak o wpływie osobowości, nie rozumiesz, że twój kolega nie potrzebuje tyle stymulacji, co ty. Dla niego bycie na scenie przed zebranym tłumem jest przerażającym przeżyciem, a nie czymś ekscytującym, jak to jest w twoim przypadku. Tak oto dochodzimy do sedna sprawy: różnic w komunikacji wynikających z osobowości.
Porozumiewanie się – mów językiem ludzi, z którymi rozmawiasz
Komunikacja to sztuka konstruowania komunikatu, który wywrze wpływ na jego odbiorcę. Może uda Ci się sięgnąć pamięcią do jakiegoś hasła reklamowego, które wcelowało idealnie w twój palący problem i przez chwile miałeś poczucie z gatunku Kurcze, oni mnie rozumieją! To właśnie jest komunikat właściwie skrojony pod ciebie, uderzający w punkt. Tylko skąd oni wiedzą jak do ciebie trafić? Znają twoje potrzeby i perspektywy, wiedzą na czym się skupiasz. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że osobowość jest właśnie taką zbieraniną dążeń i sposobów na ich realizację. A gdyby tak wiedzieć jaki sposób myślenia mają nasi współpracownicy, klienci, podwładni? Można trafiać w punkt, fajnie, co?
Jedna z najlepiej zweryfikowanych teorii psychologicznych mówi o pięciu obszarach, w których możemy opisać naszą osobowość. W kwestionariuszu PERSO.IN® nazwy tych obszarów to: Ludzie, Doświadczenia, Obowiązki, Stymulatory i Trudności. Każdy z nas ma określony wynik na każdej ze skal i rezultat ten niewątpliwe wpływa na to, jak się komunikujemy.
| Ludzie – People | Ten obszar osobowości odpowiada za naszą postawę wobec ludzi. Możemy im ufać, możemy być sceptyczni. Możemy myśleć głównie o własnych korzyściach albo skupiać się na korzyściach, jakie odniesie grupa/społeczeństwo/społeczność. Widać to także w komunikacji: mówmy o sobie i swoich potrzebach lub o pomocy innym. |
| Doświadczenia – Experiences | Ten aspekt opisuje nasz stosunek do nowości, zarówno jeśli chodzi o idee, jak i sposoby działania lub styl życia. Może nas fascynować i pociągać odmienność, możemy również być do niej zdystansowani. Przejawiać się to może w formie komunikacji – preferować możemy tradycyjne spotkanie się lub wideo rozmowę. Otwarta wymiana pomysłów i nowe rozwiązania to to, co nas kręci albo wolimy sprawdzone i konwencjonalne rozwiązania. |
| Obowiązki – Responsibilities | Obszar ten określa nasz stosunek do zobowiązań, to jak bardzo jesteśmy uporządkowani. Gdy się komunikujemy chcemy znać szczegóły lub zarys. Skupiamy się na celu bądź na drodze, jaka jest przed nami do przebycia. |
| Stymulatory – Stimulators | Mówimy głośno albo cicho. Cieszą nas spotkania w dużym lub mniejszym gronie, potrzebujemy czasu do namysłu lub preferujemy działanie spontaniczne. Za to wszystko odpowiada obszar stymulatorów. |
| Trudności – Obstacles | W komunikacji możemy być pełni obaw i krytyczni lub być entuzjastami pojawiających się pomysłów. Naszym stosunek do trudności to skupienie na nich lub traktowanie z dystansem. |
Dlaczego osobowość jest ważna w komunikowaniu się?
Wszystkie nasze rozmowy odbywają się w obrębie tych pięciu obszarów. Nie oznacza to, że koniecznie są na ich temat, ale raczej, iż w naszych wypowiedziach można dostrzec nasze cechy osobowości. Celem komunikacji jest przekazanie informacji od jednostki A do jednostki B. Jednakże, gdy chcemy się skutecznie komunikować, samo przekazanie informacji może nie wystarczyć. Trzeba jeszcze wziąć pod uwagę wspomniane wcześniej elementy. Osoba A i osoba B mają pewien stosunek do ludzi, doświadczeń, obowiązków, stymulatorów i trudności. Niewłaściwe skonstruowanie komunikatu spowodować może niepowodzenie w komunikacji.
Odpowiedni komunikat do odpowiedniej osoby
Komunikacja – jak wszystko inne – ma swoje ograniczenia. Czasami nawet biorąc pod uwagę postawę osoby będzie Ci trudno ją przekonać. Jeśli twój szef nie należy do osób szczególnie otwartych na doświadczenia, twoje niekonwencjonalne innowacje mogą nie spotkać się z jego uznaniem. To, co mógłbyś zrobić to przedstawić argumenty, dane, statystyki, popierające twoje rozwiązania. Jednakże nie zmienisz tego, że on ma inny stosunek do nowości niż ty.
Podsumowując, osobowość to sposób w jaki patrzymy na świat oraz ludzi i jak przetwarzamy informacje. Gdy wyprodukuję komunikat adresowany do ciebie i ty go przetworzysz na swój sposób, zwrócisz uwagę być może na inne rzeczy niż ja, przez co mogę zostać źle zrozumiany. Im lepiej znam twoją osobowość, tym lepiej rozumiem na co zwracasz uwagę.
Między innymi w celu poprawy komunikacji powstało narzędzie PERSO.IN®. Daje nam ono możliwość dogłębnego poznania naszych współpracowników, kolegów czy klientów. Osoby biorące udział w badaniu oprócz Raportu Osobistego dostają specjalny link, który zawiera instrukcje jak się z nami komunikować. Linkiem tym można podzielić się z otoczeniem poprawiając jakość wymiany informacji. Może oni też zechcą podzielić się swoimi linkami? Dlaczego warto? Wierzymy, że wiedza o tym jak dotrzeć do nas jest zarówno przydatna, jak i cenna. Jeżeli jesteś ciekawy tego, jak najlepiej trafić do ciebie lub ludzi z Twojego otoczenia, jakie masz naturalne zalety, ale też czego unikać, skorzystaj z naszego kwestionariusza i dowiedz się!
Bibliografia:
Javeria A., Naqvi I. (2015) Personality Traits and Communication Styles Among University Students .Pobrano z: http://www.gcu.edu.pk/FullTextJour/PJSCS/2015b/8.%20Iram%20Naqvi.pdf
Kuntze J., van der Molen H., Born M. (2016) Big Five Personality Traits and Assertiveness do not Affect Mastery of Communication Skills. Pobrano z: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S245230111630013X
Inceoglu I., Warr P. (2012) Personality and Job Engagement. Pobrano z: https://www.sheffield.ac.uk/polopoly_fs/1.316539!/file/Warr_JPP_Personality_and_Engagement_pdf.pdf
Autorstwo:
Patryk Majerczyk pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla