Czy zdarzyło Ci się kiedyś słyszeć, że „na to stanowisko potrzeba konkretnej osobowości”? Nie ma w tym stwierdzeniu nic dziwnego. W końcu każdy zawód związany jest z szeregiem cech, które pomogą w wykonywaniu danej pracy.
Ale czy istnieje jakaś jedna, idealna osobowość, która poprowadzi nas do sukcesu niezależnie od obranej ścieżki zawodowej? Jak wskazują najnowsze badania – nie. Nasz sukces zawodowy zależy tylko i wyłącznie od tego, czy uda się nam znaleźć odpowiednią niszę dla naszych cech osobowości.
Różne profesje – różne potrzeby
Pojęcie „dopasowanie osoba-środowisko” odnosi się do założenia, że zarówno czynniki osobiste (osobowość), jak i sytuacyjne (obrane stanowisko) wspólnie oddziałują na owoce naszej pracy. Jak nietrudno się domyślić, pewne cechy osobowości będą pasowały do jednych zawodów, inne natomiast – nie. Żeby lepiej zobrazować sobie kwestię dopasowania posłużmy się przykładami z codziennego życia.
Niezależnie od tego, o jakiej profesji pomyślimy, natychmiast przyjdzie nam do głowy jakaś definiująca ją cecha. Strażak powinien być odważny, psycholog empatyczny, a menadżer – sumienny. Takie stwierdzenia to coś więcej niż stereotypy – wspomniane cechy rzeczywiście pomagają w pracy na tych konkretnych stanowiskach. Korzyści z dobrze dobranego stanowiska to między innymi:
- Mniejsze poczucie stresu w pracy
- Większa satysfakcja z wykonywanych obowiązków
- Lepsze perspektywy rozwoju kariery
- Wysokie zarobki
Warto podkreślić ostatnią z wymienionych korzyści. Pieniądze oprócz możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb, pozwaają nam na rozwój naszych pasji. Któż nie chciałby zarabiać więcej?
Naukowcy na podstawie danych z badania przeprowadzonego na 8 458 zatrudnionych osobach wskazują, że mając pracę pasującą do naszej osobowości, nasze dochody mogą wzrosnąć o ponad jedno miesięczne wynagrodzenie w skali roku. Marzyłeś o zarabianiu tzw. 13tki? Oto gotowy przepis!
Uwaga: Warto podkreślić, że w badaniach mowa jest o dopasowaniu. Oznacza to, że na przykład Twoja wysoka kreatywność nie musi przełożyć się na wzrost Twojej pensji. Wręcz przeciwnie, jeśli Twoja praca wymaga niskiej kreatywności może się okazać, że ta cecha obniża stawkę, którą mógłbyś dostawać!
Osobowość zawodowa
Zacznijmy najpierw od tego, że o tym, jakie cechy będą ważne na danym stanowisku, decyduje (często nieświadomie) pracodawca. Ustalając zakres obowiązków, tworzy przy okazji pewne wymagania dla potencjalnych kandydatów. Jak łatwo się domyślić – wymagania te często mogą być niestety zawyżone.
Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku cech z obszarów Responsibilities – Obowiązki oraz Obstacles – Trudności (kliknij ich nazwy i dowiedz się o nich więcej). Naukowcy zauważają, że wymagania dotyczące tych elementów osobowości były zazwyczaj wyższe niż rzeczywisty poziom tych cech u ludzi. Stąd właśnie wynika popyt na ludzi sumiennych (
) oraz stabilnych emocjonalnie (
) – w oczach pracodawcy uchodzą oni za pracowników idealnych.
Rzeczywiście, praca w niszach wymagających tego zestawu cech, np. na wszelkich stanowiskach zarządczych, będzie dobrze opłacana. Ale tylko wtedy, kiedy będziemy w stanie sprostać wyzwaniom, które stawia przed nami stanowisko. Lub, mówiąc prościej, wtedy kiedy rzeczywiście będziemy posiadać te cechy.
A co, jeśli nasze natężenie tych cech jest mniejsze? Trzeba pamiętać, że wszystkie cechy mają swoje zalety. Przykładowo osoba z wynikiem 
działa bardziej spontanicznie, co może być pożądane w zawodach, gdzie nie ma czasu na zastanowienie i analizowanie wszelkich za i przeciw. Podkreślmy więc jeszcze raz – zbyt wysoki poziom danej cechy osobowości może wpływać negatywnie na pensję. Niezwykle sumienny pracownik w miejscu pracy, gdzie sumienność nie stanowi najważniejszego wymogu – nie będzie osiągał większych sukcesów, co więcej może zarabiać nawet mniej.
Odpowiednie wyniki w dalszych obszarach osobowości, w połączeniu z adekwatnym stanowiskiem, będą przewidywały tak zwaną premię za dopasowanie (tzn. zgodność między rzeczywistą osobowością a wymaganiami pracy przewiduje znacznie wyższe dochody):
- Obszar Experiences – Doświadczenia – osoby z wynikami z przedziału
świetnie poradzą sobie na stanowiskach, które nie wymagają od pracownika nagłych zmian obowiązków. Natomiast ci z drugiego końca skali – 
– zarobią więcej w pracy, która dobrze wykorzysta ich otwartość na nowe doświadczenia. - Obszar People – Ludzie – wymagania co do cech z tego obszaru dotyczą miejsc pracy, gdzie ważną rolę odgrywa bliskość (lub odwrotnie – zachowanie dystansu) w relacjach z innymi. Osoby z wynikiem
powinny zatem celować w zawody takie jak np. prokurator czy egzaminator. Za to jeśli twój znacznik znajdzie się w przedziale 
, zdecydowanie powinieneś rozważyć karierę w obszarach związanych z pomocą innym, np. terapeuta, pracownik fundacji, opiekun. - Obszar Stimulators – Stymulatory – kiedy szukamy pracy i bierzemy pod uwagę wynik z tego obszaru, należy zadać sobie pytanie – jak bardzo stymulujące jest to zajęcie? Introwertycy, czyli osoby z przedziału
, odniosą znaczniejsze sukcesy w mniej energicznych zawodach. Natomiast ekstrawertycy (
) powinni postąpić odwrotnie i znaleźć pracę, która wymaga od pracownika dużego zapotrzebowania na stymulację i kontakty z innymi.
A jak to wygląda w rzeczywistości?
Warto zauważyć, że cały czas piszemy tu o sytuacji idealnej. W rzeczywistości rynek pracy często bywa bezlitosny. Większość osób często nie jest w stanie pozwolić sobie na długie poszukiwania pracy w stu procentach zgodnej z ich osobowością. Jak w takim wypadku znaleźć adekwatną do naszej osoby pracę?
Przede wszystkim musimy dobrze poznać samego siebie. Zamiast zawierzać domysłom, lepiej wykonać rzetelny test osobowości. Test ten nie tylko ujawni nam cechy. Wskaże również nasze słabe i mocne strony między innymi w kwestiach zawodowych. Takie badanie możesz zamówić klikając tu.
Następnie warto zawęzić obszar poszukiwań. W pierwszej kolejności weźmy pod uwagę cechy mocno nas definiujące – czyli te, które znajdują się na krańcach poszczególnych skal. Strategia ta z całą pewnością pozwoli nam na znalezienie dopasowanej do naszych potrzeb pracy. Warto zauważyć, że mało prawdopodobne jest dopasowanie pracy do wszystkich naszych cech, więc powinniśmy wybrać te, które są dla nas najbardziej istotne.
Nigdy nie jest za późno na pogłębianie wiedzy na temat własnej osobowości. Szczególnie w kontekście pracy. Wiele osób niestety o tym nie wie. Niektórzy dopiero po wielu latach zauważają, że ta praca tak naprawdę do nich nie pasuje. Ba, praca ta przez długi czas dostarczała im stresu oraz zmartwień. Dlatego właśnie warto zaufać psychologii i spróbować znaleźć odpowiednie dla naszej osobowości stanowisko. Szczególnie dlatego, że prócz satysfakcji z pracy, takie dopasowanie zapewni nam również naprawdę dobre pieniądze.
Bibliografia:
Denissen, J. J., Bleidorn, W., Hennecke, M., Luhmann, M., Orth, U., Specht, J., Zimmermann, J. (2018). Uncovering the power of personality to shape income. Psychological Science, 29(1), 3–13.
Autorstwo: Michał Biernacki, pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla