Co mogę, a czego zmienić nie mogę?

Co mogę, a czego zmienić nie mogę?

Święta, sylwester, nowy rok. Dla każdego jest to magiczny czas – pełen życzeń, specyficznej atmosfery i unoszącej się w powietrzu niepewności związanej z przyszłością. Jest to wspaniały okres sprzyjający wykonaniu indywidualnego rachunku sumienia i określenia co nam się w minionym roku udało. W czym zawiedliśmy oraz co musimy przełożyć na rok kolejny. Kanonem stały się doroczne powiedzenia “Nowy rok, nowy ja”, często wypowiadane w sposób prześmiewczy, żeby wykpić kruchość i niestałość postanowień noworocznych.
Czy jest jednak coś, co możesz zrobić, żeby dać sobie realną szansę na spełnienie swoich noworocznych celów? Jak ukierunkować swoją motywację, aby napędzić rzeczywisty proces zmiany? A przede wszystkim – co możesz w sobie zmienić, a czego nie będziesz w stanie? Drogowskazy, które pomogą Ci znaleźć odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Czego nie możesz zmienić?

Czego nie możesz zmienić?

Aby uświadomić sobie, na jakie aspekty można wpłynąć, przede wszystkim trzeba zrozumieć czym jest ludzka osobowość. Składa się ona z cech wrodzonych, które ciężko zmienić oraz nabytych, które można do pewnego stopnia ukształtować. Podstawowym wnioskiem jest zatem fakt, że istnieje możliwość świadomego oddziaływania jedynie na “nabyte” aspekty samego siebie.

Głównym, naturalnym czynnikiem wpływającym na osobowość jest dojrzewanie jednostki. Na przestrzeni życia cechy osobowościowe ulegają zmianom w ich natężeniu czy przekształceniom wskutek przeżytych doświadczeń. W głównej mierze nie jest to jednak proces świadomy, a jedynie funkcja adaptacyjna do wymogów, z którymi dana osoba musi się zmagać. Jest to zatem proces, który nie sposób wykorzystać do wprowadzania świadomej zmiany na porządku dziennym.
Poznanie i zrozumienie swojej osobowości umożliwia jednak przewidywanie kierunku takiej adaptacji. Zrozumienie relacji pomiędzy tym, co jest od nas wymagane a przystosowaniem się do tych zmian daje szansę na określenie tego, jak będziemy się rozwijać. Umożliwia to natomiast podjęcie decyzji, czy taki kierunek rozwoju jest zgodny z tym, jaką osobą chcemy stać się w przyszłości. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, czy osobowość da się zmienić, zapoznaj się z tym artykułem poświęconym tej tematyce.

Co w takim razie możesz zmienić?

Co w takim razie możesz zmienić?

Pragnąc coś zmienić w swoim życiu zainteresuj się takimi zachowaniami, jak zaplanowanie konkretnych strategii działania, nawyków czy pracą nad rolami społecznymi i przekonaniami. Są to ważne narzędzia w tworzeniu trwałej zmiany. Jeśli chcesz stać się punktualną osobą – zadbaj o nawyk sprawdzania zegarka. Pragnąc stać się bardziej towarzyski, zaplanuj swój tydzień tak, aby spędzać go z innymi ludźmi. Tak postawione cele powinny być drobne, zgodnie z zasadą  małych kroków. Istotniejszym czynnikiem jest natomiast konsekwencja w wybranych działaniach.

Strategie działania

Strategie działania

W celu osiągnięcia trwałej zmiany niezbędne jest zaplanowanie strategii działania. Począwszy od wyznaczenia swoich celów i drogi do ich osiągnięcia, po  małe rzeczy, które ułatwią ten proces. Jeśli ostatecznym celem jest rzucenie palenia, możesz zaplanować okresy w których będziesz redukował liczbę wypalanych papierosów w skali tygodnia. 

Pomocnym mogą okazać się nawet takie działania, jak zmiana marki na taką, która daje mniej satysfakcji z nałogu. Przygotowanie się do tego przedsięwzięcia dzięki czytaniu artykułów na ten temat, zakup suplementów, które wspierają ten proces czy nawet kontakt z terapeutą, przyjaciółmi i rodziną jest istotną częścią tego kroku. Zebranie jak najwięcej ilości informacji na temat pożądanej zmiany zwiększy Twoje szanse. Każda rzecz związana z Twoim postanowieniem, którą możesz przemyśleć i wpłynie na jej prawdopodobieństwo sukcesu jest warta wzięcia pod uwagę i określenia, czy chcemy z niej skorzystać.

Nawyki

Nawyk

Wdrożenie i podtrzymanie nowo wprowadzonych zmian, wymaga dużego wysiłku ukierunkowanego na unikanie takich zachowań, które mogą negatywnie wpłynąć na nasze cele.

Jeśli redukcja wagi jest Twoim priorytetem to może warto rozważyć zmianę nawyków i unikanie miejsc, które narażałyby Cię na pokusę w postaci wysokokalorycznych dań. Wbrew temu, co chcielibyśmy o sobie myśleć, nie każdy z nas ma wolę ze stali, dzięki której w mgnieniu oka osiągnie każdy wyznaczony przez siebie cel.

Zazwyczaj jest wręcz odwrotnie i do złamania postanowień wystarczą pojedyncze bodźce sytuacyjne. Będąc głodnym i przechadzając się ze znajomymi w pobliżu restauracji typu fast food możemy bardzo łatwo skorzystać z takiej pokusy. Jednakże poczucie winy i przełamanie statusu quo, nad którym tak długo pracowaliśmy może być na tyle demotywujące, żeby całkowicie odrzucić dane postanowienie. 

Innymi słowy staraj nie poddawać się ciągłym próbom, jeśli sytuacja tego nie wymaga. Szukaj sposobów na zamianę starych i negatywnych nawyków nowymi, które zwiększają szansę na sukces. Doceniaj siebie za momenty, w których zrezygnowałeś z czynności, która byłaby zagrażająca. Nawet kiedy wpadniesz z powrotem w zły nawyk, pamiętaj, że jest to naturalną częścią długotrwałej zmiany. Nie musisz się obwiniać i poddawać. Zamiast tego skup się na tym, aby jak najszybciej wrócić na właściwe tory i wyciągnij lekcję z tej pojedynczej porażki.

Role społeczne

Role społeczne

Indywidualne doświadczenia ludzi i pełnione przez nich role społeczne wpływają na ich cechy osobowości. Przykładowo – ludzie zaangażowani w swoje życie zawodowe charakteryzują się takimi cechami, jak np. sumienność. Natomiast osoby pochłonięte swoimi relacjami z partnerem z reguły odnotowują zmiany z zakresu stabilności emocjonalnej.

Takie zmiany wynikają z tego, że role pełnione przez osobę wymagają różnych emocji, zachowań, odbierania, przetwarzania i reagowania informacji w taki sposób, aby osoba mogła je skutecznie wykonywać. Długotrwałe utożsamianie się z daną aktywnością wzmacnia związane z nią cechy, które na przestrzeni czasu zostają utrwalone.

Oddanie się konkretnej ścieżce kariery z intencją odniesienia w niej sukcesu wymaga skrupulatności i wytrwałości w danym postanowieniu. Odnoszenie pomniejszych sukcesów na drodze do trwałej zmiany działa motywująco, dlatego wyznaczane cele powinny być małe i konkretne, aby w łatwy sposób można było śledzić swój postęp.

Wypełnianie danych ról może przyczynić się tworzenia trwałych cech osobowości spowodowanych zmianami zachowaniu jednostki. Istotną częścią tego procesu jest również fakt, że ludzie postrzegają się przez pryzmat swojej tożsamości społecznej.

Innymi słowy to, w jaki sposób obchodzą się z nami inni ludzie, bezpośrednio wpływa na indywidualne wyobrażenia o własnej osobie. Osoby zajmujące powszechnie poważane stanowisko jak np. lekarz czy prawnik, mogą posiadać wyższe poczucie własnej wartości ze względu na fakt, że ludzie na co dzień odnoszą się do nich z szacunkiem. Niejednokrotnie podjęcie się nowej pracy czy aktywności wiąże się ze zmianą sposobu w jaki ludzie do nas się odnoszą. Nowo przyjęte tożsamości, a szczególnie takie, w które ludzie są głęboko zaangażowani mogą wpływać na cechy osobowości.

Przekonania

Przekonania

Pierwszym krokiem w zmianie swoich przekonań jest uświadomienie sobie, że są to jedynie założenia, które powstały podczas naszego rozwoju w otaczającym nas świecie. Aspekty takie jak: rodzina, w której się wychowaliśmy, znajomi, praca, kraj czy okolica ukształtowały to, w jaki sposób odbieramy rzeczywistość.

Na pewnym etapie naszego dorastania przestajemy traktować je w kategoriach subiektywnej opinii. Zaczynamy postrzegać je jako prawdę na temat tego, jaki świat faktycznie jest. Proces ten jest całkowicie nieświadomy i w szybkim czasie odbieramy sobie zdolność odróżnienia tego, co jest obiektywną prawdą, a co jedynie naszym spojrzeniem.

Takie przekonania również dotyczą tego, jak postrzegamy samych siebie, budując obraz własnego ja. Możemy zawdzięczać im zarówno nasze sukcesy, jak i porażki, zależnie w co byliśmy w stanie uwierzyć na temat samego siebie. Biorąc pod uwagę ten  proces przestają dziwić badania, w których uczniowie osiągali tym gorsze wyniki, im mniej wiary się w nich pokłada. Adekwatnie osiągali tym więcej sukcesów, im więcej ludzi wierzyło, że są do tego zdolni.

W rzeczywistości jesteśmy jednak w stanie zmienić nasze przekonania tak szybko, jak tylko zidentyfikujemy je w kategoriach naszej opinii, a nie faktu. W tym celu pomocne będzie ustalenie listy założeń dotyczących tego, jacy jesteśmy. Warto poświęcić chwilę na zastanowieniu się, co w naszym życiu mogło mieć na to wpływ oraz nad ich pozytywnym lub negatywnym oddziaływaniem na nasz rozwój. Umożliwi to wyciągnięcie ich z naszej podświadomości i podjęcie się ponownej oceny tych przekonań.

Podsumowanie

Zmiana

W dzisiejszych czasach postanowienia noworoczne to tradycja. Praca nad sobą, zmiana, podążanie za jasno wyznaczonymi standardami jest po prostu modne. Należy dołożyć wszelkich starań, aby proces ten przeprowadzić w sposób kontrolowany. W dobie, w której jesteśmy bombardowani sloganami twierdzącymi, że możesz wszystko, łatwo zgubić się w ogromie potencjalnych możliwości i zatracić te opcje rozwoju, które rzeczywiście definiują nas jako osoby.

Jeśli pragniesz prawdziwej zmiany zacznij od poznania stałych części siebie. Zbadaj 35 cech swojej osobowości dzięki narzędziu PERSO.IN®

Postanowienia noworoczne szybko stają się samospełniającą przepowiednią, z którą ciężko jest sobie poradzić. Zmiana nie musi jednak czekać w kolejce do 1 stycznia.

Bibliografia:

Hudson, W., Fraley, R. (2015). Personality Trait change: Can People Choose to Change Their personality Traits? American Psychologist Association.
Prochaska O., DiClemente, C. Norcross, C. (1992). In Search of How People Change. American Psychologist.

Autorstwo: Sławomir Lipianin, pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla