Oswoić neurotyczność – Jak żyć z dużą wrażliwością na trudności?

Masz dużą wrażliwość na trudności? Pewnie nie kojarzy Ci się to z niczym pozytywnym? Psycholodzy określają tę cechę groźnie brzmiącą nazwą – neurotyczność. W kwestionariuszu PERSO.IN® jest to O3. Z tego artykułu dowiesz się nie tylko jak można ją oswoić. Pokażemy Ci gdzie możesz wykorzystać swoją wrażliwość i sprawić, by neurotyczność była Twoim zasobem.

Czym jest wrażliwość na trudności – przejawy

Wrażliwość na trudności to jedna z cech osobowości, którą mają wszyscy ludzie. Związana jest z tym, jak silnie i jak często przeżywamy niepokój, gniew, wstyd, chęć ulegania pokusom, smutek, stres.

Jak się domyślasz, nie są to uczucia ani przyjemne, ani popularne w naszej kulturze. Nie zmienia to faktu, że są one potrzebne. Mogą być szkodliwe w nadmiarze. Ich niedomiar również prowadzić może do złych konsekwencji.

Z tego powodu warto poznać swój poziom neurotyczności, aby wiedzieć w jakich warunkach dobrze sobie radzimy, jakich sytuacji unikać, jak bardzo stresogenną pracę możemy wykonywać. Jak dowiedzieć się czy jesteś bardziej lub mniej wrażliwy(a)?

Prawdopodobnie jesteś osobą wrażliwą na trudności, jeśli:

  • przeżywasz złość dużo silniej i częściej niż inni
  • często towarzyszy ci lęk lub smutek
  • masz skłonność do częstszego od innych martwienia się
  • w sytuacjach społecznych towarzyszy ci wstyd lub onieśmielenie
  • doświadczasz silnego stresu, gdy sprawy nie układają się po twojej myśli
  • dłużej niż inni wracasz do równowagi po stresujących i trudnych wydarzeniach.

Powyższa lista może skłaniać do refleksji: czy mimo wysokiej neurotyczności możemy osiągać sukcesy i mieć udane życie? Pytanie nie powinno brzmieć “czy”, ale “jak” to zrobić!

wskazówki

Dobre strony neurotyczności

Przejdźmy od razu do pozytywów. Osoby bardziej wrażliwe na trudności:

  • Lepiej rozpoznają zagrożenia i przewidują niedostrzegalne przez innych zdarzenia lub konsekwencje.
  • Podejmują przemyślane decyzje, w wyniku czego bywają bardzo skuteczni w ocenie ryzyka i zarządzaniu nim.
  • Sprawdzają się w obszarach wymagających zadbania o bezpieczeństwo oraz krytycznej oceny sytuacji.
  • Chętniej przejmują osobistą odpowiedzialność za swoje zadania.
  • Częściej osiągają rezultaty przekraczające oczekiwania przełożonych.

Powyższa lista nie tylko pokazuje pozytywną stronę wysokiej wrażliwości. Można traktować ją także jako wskazówkę z jakimi zadaniami i w jakich rolach poradzą sobie ludzie z taką osobowością.

Wrażliwy pracownik

Podczas konsultacji, szkoleń i rozmów indywidualnych spotykamy się często z obawami pracowników o to, czy nie zostaną zwolnieni z powodu swojej osobowości. Takie pytanie mogą pojawiać się jeszcze częściej w głowach tych, którzy przeżywają więcej niepokoju.

Bez obaw! Badania dowodzą, że neurotyzm może być całkiem mile widzianą cechą pracownika, a połączenie wysokiej wrażliwości na trudności z dużą starannością nazwano “zdrowym neurotyzmem”.Osoby, u których on się przejawia:

  • przekształcają swój niepokój w motywację do wykonywania jak najlepiej swojej pracy
    • dokładnie wypełniają polecenia
    • sprawdzają wyniki swoich działań
    • z uwagą dopracowują zadania
  • sprawdzą się na stanowiskach wymagających staranności, wnikliwych analiz i skupienia na jakości
    • potrafią uparcie dążyć do rozwiązania problemu czy znalezienia najlepszej strategii
  • czują się odpowiedzialni za rezultaty zespołu
    • są zaangażowani i zmotywowani do osiągnięcia wspólnego celu
    • mogą ostrzegać współpracowników przed zbyt ryzykownymi decyzjami – świetnie sprawdzą się tam, gdzie przeważają osoby o swobodniejszym podejściu do obowiązków
    • będą motywować załogę do ukończenia zadania, ponieważ martwią się rozczarowaniem przełożonych lub klientów

Wszystko to prowadzi do większej wydajności, ponieważ obawa przed porażką motywuje ich starania. Nie potrzebują kontrolującego szefa, bo sami kontrolują własne zaangażowanie!

Neurotyczna kreatywność

Naukowcy wysuwają hipotezy, że wysoka wrażliwość na trudności często powiązana bywa z kreatywnością i twórczymi poszukiwaniami. Wielu geniuszy, którzy zasłynęli z twórczego rozwiązywania problemów, było według ich biografów neurotykami. Można tu przytoczyć takie postaci jak Izaak Newton, Karol Darwin czy Winston Churchill.

W przypadku wielkich myślicieli częste rozpamiętywanie i analizowanie problemów staje się zaletą, bo sprzyja konsekwentnym poszukiwaniom i w rezultacie nowym odkryciom lub strategiom. Opierając się na badaniach ciężko jednoznacznie udowodnić, że wrażliwość na trudności i twórczy geniusz są powiązane. Skąd, więc takie przypuszczenia?

Twórcza ekspresja jest skuteczną formą radzenia sobie z różnymi napięciami. Wyższa wrażliwość na trudności może stanowić zatem “materiał” do pracy artystycznej. Tak było chociażby w przypadku malarki Fridy Kahlo, która problemy zdrowotne i cierpienie zamieniła w liczne obrazy.

mózg

Strategie dla bardziej wrażliwych

Jest kilka strategii, które sprawią, że łatwiej będzie Ci wykorzystać opisane powyżej dobre strony neurotyczności. Oto trzy najważniejsze z nich:

1. Poznaj siebie i swoją wrażliwość

Jak wcześniej wspomnialiśmy neurotyczność związana jest z wieloma emocjami. Bardzo często zdarza się, że działają one na nas w różny sposób. Możesz na przykład częściej niż inni przeżywać niepokój, jednocześnie będąc ponadprzeciętne odpornym na pokusy. Doświadczać mniej wstydu, a więcej się denerwować.

Wykonanie testu osobowości, który dokładnie pokaże Ci wszystkie te aspekty to dopiero początek samopoznawania się. Jeśli okaże się, że smucisz się więcej niż inni warto znaleźć schemat kiedy się to wydarza. Wokół jakich tematów krążą wtedy Twoje myśli? Z czym związany jest smutek? Co wtedy robisz?

2.Wykorzystaj samoświadomość do zmiany otoczenia

Dopasuj swoje otoczenie, styl życia i charakter wykonywanej pracy do swoich predyspozycji osobowościowych. Szczególnie ważny jest wybór odpowiedniego zawodu i stanowiska, ponieważ praca zajmuje relatywnie dużą część naszego życia. Jaka powinna być?

Osoby z wysoką wrażliwością na trudności powinny unikać zajęć związanych z odczuwaniem dużego ryzyka, napięcia i pracy pod presją. O czym konkretnie mowa? Praca w lotnictwie, ratownictwie medycznym czy w innych profesjach związanych z nagłymi interwencjami (policja, wojsko) lub dużą odpowiedzialnością (np. chirurg) prawdopodobnie okaże się zbyt wyczerpująca dla neurotyka.

3.Wybierz pozytywną stronę mocy

Mając wyższą neurotyczność musisz być świadomy, że Twoja perspektywa bywa zazwyczaj bardziej pesymistyczna od innych. Wykorzystuj krytyczne myślenie w konstruktywny sposób, jednak uważaj z nim podczas budowania własnej samooceny. Kolekcjonuj w pamięci dowody uznania oraz własnej skuteczności. Małe i duże sukcesy, pochwały od innych, rzeczy które Ci się udały. Jeśli ciężko Ci je dostrzec – poproś swoich bliskich o przygotowanie takiej listy.

komputerKluczem do oswojenia neurotyczności jest wykorzystanie niepokoju lub innych jej przejawów w sposób, który będzie dla nas dobry. W życiu prywatnym może to być większa dbałość o stan zdrowia, planowanie i utrzymywanie zdrowych nawyków. W sprawach zawodowych większe poczucie odpowiedzialności i motywacji.

Wszystkie emocje stanowią dla nas pewną informację i są nam potrzebne. Nie powinniśmy walczyć z naszym naturalnym poziomem wrażliwości tylko dobrze go poznać i żyć z nim w zgodzie. Odpowiednio dobierać nasze aktywności, aranżować okoliczności pasujące do naszych potrzeb, nie narażać się na to, czego nie lubimy – w pracy, otoczeniu, bodźcach, na które mamy wpływ.

Mając świadomość tego, co się dzieje w nas wewnętrznie, co nam służy, co lubimy, a czego nie, potrafimy lepiej nawigować naszym życiem. Nie reagujemy w nawykowy sposób, który nie służy naszemu dobrostanowi. Świadomość siebie jest pierwszym i niezbędnym krokiem do wprowadzania ewentualnych zmian, o ile uznamy, że tego właśnie potrzebujemy.

Bibliografia:

  1. AS (2015). Dlaczego geniusze są często neurotykami? Pobrano z: http://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/dlaczego-geniusze-sa-czesto-neurotykami
  2. Chan, A. L., (2014). Why Being Neurotic Could Actually Be A Good Thing. Pobrano z: https://www.huffpost.com/entry/healthy-neuroticism_n_5035297?guccounter=1
  3. Dębska, U., Komorowska, K. (2007). Jakość życia w kontekście osobowościowych uwarunkowań i poczucia koherencji. Badania osób we wczesnej i średniej dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 12, nr 4, 55–63.
  4. Horney, K. (2011). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Poznań: Rebis.
  5. Lachowska, B. (2014). Neurotyczność, Wymagania Pracy i Konflikt Praca–rodzina a Skutki Stresu Zawodowego ; Med Pr, 65(3), 387–398.
  6. Pappas, S. (2015). Why Creative Geniuses Are Often Neurotic? Pobrano z livescience.com
  7. Siudem, A. (2008). Style radzenia sobie ze stresem a wybrane cechy osobowości. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, XXI, 29-38.
  8. Solarz, A., Janowski, K. (2013). Skłonność do martwienia się, przekonania o martwieniu się a osobowość – analiza wzajemnych zależności i różnic płciowych. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 22(2), 103–112.
  9. Szymura, B., Waluszko, A., Stachów, D. (2003). Neurotyzm i lęk jako determinanty przebiegu procesów przetwarzania informacji.  Przegląd Psychologiczny, 46, Nr 2, 197-208.
  10. Thompson, J. (2017). Here’s Why You Shouldn’t Ignore the Workplace Neurotic. Pobrano z: https://www.typefinder.com/blog/heres-why-you-shouldnt-ignore-workplace–neurotic

Autorstwo: Anna Battek, pod redakcją psychologów Patrycji Borowskiej i Daniela Rydla